Zwermen en zwermverhindering
Zwermen is een vorm van sociale voortplanting. Een verjonging van het volk, tevens een instandhouding van de soort. Ook is het een middel als ziekte preventie. Een nieuwe woning met nieuwe raat Alhoewel dit laatste tot nogal wat discussie leidt binnen imkerskringen. Voor de imker is zwermen meestal ongewenst. De imker verliest een groot aantal bijen en voor het zwermen treedt er een vermindering van de haaldrift op. Het kan ook nog tot overlast in de buurt leiden
Natuurlijk zwermverloop:
Voorbereidingen van het volk:
half april: snelle uitbreiding. bouwdrift (kunstraat laten uitbouwen). aanzetten van darrenraat. beleggen van darrencellen, bouwvan speeldoppen
mei. Bouwdrift gaat afnemen Aanzetten van koninginnecellen (moerdoppen, zwermcellen). Aan randen verticaal en veel groter Ruw oppervlak. Gemaakt van oude was en haren. Beleggen van de moerdoppen (ander dwang). Voeden met koninginnegelei. Eerste moerdop gesloten. Voorzwerm komt af.
Wat veroorzaakt nu de zwermneigingen?
Vele theorieën. Veel voedbijen, ruimtetekort, veranderde houding t.o.v. koningin, dus minder intensief contact met het feromoon, etc. Wat gebeurt, is dat de moer minder voedsel opneemt (afslanking) en minder eitjes gaat leggen. Van de werkbijen wordt een deel inactief (teveel aan voedbijen, maar ook de haaldrift neemt af). Luieren op de vliegplank, 'baarden'.
Bij het zwermen: schwirrlauf. Bijen komen in drommen de kast uit. Fantastisch gezicht. Tijd van de dag: 11-15 uur(voorzwerm). Gaat binnen 50m van de kast hangen. Verdwijnt evt.binnen het uur of de volgende ochtend. Zwermbijen hebben volle honingmaag ,zijn zachtaardig. En steken dus minder tot niet.
Voorzwerm heeft een bevruchte moer. Kan meteen een nieuw volk starten In uitgebouwde raat gaat ze meteen aan de leg.
Scheppen van de zwerm met een kieps (= korf zonder vlieggat). Alle bijen laten invliegen. Opdoeken. In de schaduw zetten en in de avond in een lege kast storten. Pas na 3 dagen voeren (1 : 1). Helpt bij uitbouwen van kunstraat. Na 14 dagen gaan ze weer darrencellen bouwen Later in het jaar soms weer een zwerm.
Zwermuitstel van het hoofdvolk door: ruimte te geven , voldoende dracht, selectie van moeren op zwermtraagheid, verwijdering van gesloten darrenbroed (tegelijk als varroa bestrijding), knippen van de moer.
Het achtergebleven volk. De jonge moer loopt uit na 7 dagen. Daarnaast een tiental andere moeren in dop. Jonge moer op de raat: tuter; in dop: kwakers. Tuter vormt met deel van het volk de (1ste) nazwerm. Komt 7 dagen na voorzwerm (eerder bij uitgestelde voorzwerm). Afkomen is niet zo weersgevoelig. Vliegt vaak verder weg. Blijft soms maar kart hangen op de eerste plaats. In nazwerm soms meerdere jonge moeren.
Nazwerm: koningin niet meteen aan de leg (onbevruchte moer). Bouwt kunstraat prima uit (werksterraat = 'fijn' werk). Verenigen van zwermen: 2 voorzwermen of 2 nazwermen. Niet voor- met nazwerm.
Andere soorten zwermen:
1. bruidszwerm - koningin vliegt uit om bevrucht te worden( geslachtsrijp tussen 4-17 dagen). Bevruchting in del ucht door 8-10 darren. sommige onderzoekers spreken van misschien wel een aantal van 30 darren.
2. hongerzwerm. Volk verlaat massaal de woning wegens voedselgebrek. Zeer steeklustig.
Schema:
Ei in koninginnecel na 3 dagen larvewelke gevoerd wordt met .koninginnegelei Na 6 dagen is de larve volgroeid. De cel wordt gesloten. De voorzwerm komt af. Na nog eens 7 dagen komt de eerste nieuwe koningin (tuter). Verdere koninginnen in de dop worden kwakers genoemd. . Spoedig eerste nazwerm.
Wat doet de imker om het zwermen te voorkomen.
De makkelijkste methode is het maken van een kunstzwerm. Ook wel "veger" genoemd. Het volk moet eraan toe zijn, maar wel voordat de natuurzwerm afkomt.
Werkwijze: zet l0-raams broedkamer klaar. Zoek de kast na op de konigin overdag rond de middag bij goed vliegweer (weinig bijen in de kast). De moer zit veelal op een raam met eitjes. Hang raam met moer in midden van l0-ramer (vlieggat gesloten). Verder 1 raam met voer en stuifmeel. Sla de bijen van ca. 8 ramen af in deze 10-ramer.Of veeg ze af met een zachte borstel. Vandaar de naam veger. Hang de raten terug in oude kast. l0-ramer aanvullen met 2 uitgebouwde raten, paar vel kunstraat en sluitramen. Oudere bijen vliegen terug naar oude kast (verschil met natuurzwerm). Wat houdt de imker over?
1 oude koningin en jonge biien. Koningin begint nieuw broednest.Het voeren na 2-3 dagen is noodzakelijk omdat er nog geen vliegbijen zijn. Totaal 2-4 kg (uitbouwen van kunst- raat). Vlieggat verkleinen (er zijn geen wachtbijen). Kunstzwerm is niet harmonisch samengesteld.
Oorspronkelijke volk is nu moerloos maar begint als een speer redcellen aan te maken op 1 dagslarven. Dit zijn gebogen cellen Gebogen cellen. De larven worden ook hier gevoerd met koninginnegelei. Na 12-13 dagen komen de jonge moeren uit.
Wanneer de eerste koningin uitkomt dienen de overige doppen te worden gebroken op 13e dag. Na 16 uur want dan gaan ze niet meer zwermen. Enkele mooie moeren in het volk laten lopen. Vechten het 's nachts uit. NauwkeurIg werken. Raten afslaan om alle doppen te kunnen zien. De volgende dag begint de orienteringsvlucht van de koningin. Het is bekend dat het orienteringsvermogen van de koningin minder isdan van de andere bijen. Dus verander niets aan de opstelling van de kasten en aan de omgeving. Jonge moer gaat pas aan de leg als al het oude broed is uitgelopen. Het beste is om te wachten met controle tot er gesloten broed is (= 3 weken na het doppen breken)
